TUYAK Türkiye Yangından Korunma ve Eğitim Vakfı – Yangından Korunma Derneğine;
24.12.2024 tarihinde derneğin “https://tuyak.org.tr/iletisim/” bağlantı adresinde bulunan “info@tuyak.org.tr” elektronik posta adresine mail gönderilmiş olup Bilgi Edinme Kanunu kapsamında 15 gün dönüş için beklenilmiştir.
Kamu kurum ve kuruluşlarınca kabul edilmiş olan meslek odaları, dernekler, vakıflar, federasyonlar, cemiyetlerden vb. gibi kamu yararına faaliyet gösteren oluşumlardan toplumun ihtiyaç ve sorunlarına yönelik çözüm üreterek toplumsal gelişmeye katkı sağlamayı hedeflemektedir.
Vakfın amacı; “Yangından korunma yolları alanında faaliyet gösterecek Derneğin amacı yangından korunma ve yangınla mücadele ile ilgili faaliyet gösteren kişi kurum ve kuruluşları bir araya getirerek; Ülkede yangından kaynaklanan can ve mal kaybını asgariye indirmek, Toplumun yangın güvenliği konusunda eğitilmesini sağlamak, Yangından korunma ve yangınla mücadele konularında ürünlerin geliştirilmesine destek olmak, Yetkili kuruluşlarla işbirliği yaparak, ülke çapındaki ve yerel yangın yönetmeliklerinin amacına uygun hazırlanması konusunda faaliyette bulunmak, Yetkili kuruluşlarla işbirliği yaparak, yangın güvenliğini ilgilendiren standartların hazırlanması konusunda faaliyette bulunmak, Kültür varlıklarının yangın güvenliğinin sağlanması konusunda faaliyette bulunmak. Ülke’ de yangın korunumu ve ilgili sektörlerinin gelişmesi sağlama, etik kuralların oluşturulması ve uygulanmasına yönelik katkı sağlama, Etik kurallara uygun iş yapmayı özendirmek, Yangın korunumu sektörü bütününün çıkarlarını gözetme, Sektörün yurtiçi ve yurtdışında temsil etmek, Üyelerine ve ilgili kurum ve kuruluşlara değer katacak hizmet sunmaktır. “
BU SÜREÇTE FİRMADAN OLUMLU BİR DÖNÜŞ SAĞLANMIŞTIR. Bu durum, toplumun ihtiyaçlarına yanıt verme ve sorunları çözme konusundaki angajmanı yerine getirdiğini göstermektedir. Toplumun ihtiyaçlarının karşılanması için daha etkili iletişim ve etkileşim yollarının bulunması kritik bir önem taşımaktadır. Firmaların, belli bir stratejiyle bu tür geri bildirimlerde bulunmaları, hem toplum hem de kendileri adına faydalı olacaktır. Toplumsal sorumluluk anlayışı, birlikte hareket etme ve çözüme yönelik somut adımlar atma gerekliliğini ön plana çıkarmaktadır. Bu konuda Türkiye Yangından Korunma ve Eğitim Vakfı üzerine düşeni yapmıştır.
BAŞARI KALİTEDİR. KALİTE, DOĞRU ÇÖZÜM İLE ÇÖZÜM ÜRETMEK VE KALİTEYE ÖNEM VERENLERLE BİR OLMAKTIR. KALİTEYE VERİLEN ÖNEM, BAŞARIYI SADECE ELDE ETMEYİ DEĞİL, SÜRDÜRÜLEBİLİR KILMAYI SAĞLAR.
Merhaba Ahmet Bey,
Tüyak olarak toplumun yangın bilincinin artırılmasına yönelik çeşitli etkinlikler (sempozyum, çalıştay, seminer, webinar, kurs) düzenliyoruz, kamu kuruluşlarının veya meslek odalarının yangın güvenliği ile ilgili düzenledikleri etkinliklere konuşmacı gönderiyoruz, teknik yayınlar çıkarıyoruz. Bunun yanısıra Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik (BYKHY) hükümlerinin ne şekilde uygulanması gerektiğine dair gelen sorulara cevap yazıyoruz. Genel olarak bu etkinliklerimizi topluma açık ve istisnai durumlar haricinde ücret ödemeden katılım sağlanabilecek şekilde organize ediyoruz ve bunu gerçekleştirmek için, kendi profesyonel işlerinden zaman ayıran bazı üyelerimizin emeğinden ve bu etkinliklere sponsor olan firmaların desteğinden yararlanıyoruz. Ben de maddi karşılık beklemeden emek vererek Tüyak’ın son yıllardaki faaliyetlerine en çok katkıda bulunan üyelerden biriyim ve BYKHY hükümlerinin yorumlanmasına yönelik Tüyak’a iletilen sorular da genellikle bana iletiliyor. Tüyak’a verdiğim emeğin karşılığında bir maddi beklentim yok ama en azından bizden bilgi talep edildiğinde, biz sanki işimizi bırakıp cevap yazmaya zorunluymuşuz gibi yazmanızdan rahatsız oldum. Acaba siz daha önce Tüyak’tan farklı bir usulle bilgi talep ettiniz ve dönüş alamadınız ve bu yüzden mi bilgi edinme hakkı kanununu gerekçe göstererek taleplerinizi sıraladığınız bir uslüp tercih etmek zorunda kaldınız? Belki ben alınganlık gösteriyorumdur ancak bugüne kadar Bakanlık yetkilileri dahil Tüyak’tan bilgi isteyen diğer tüm kurum ve kişiler arasında ilk kez böyle bir üslup ile karşılaşıyorum. Bu nedenle öncelikle bilgi edinme hakkı kanununun kapsamını okudum ve Tüyak’ın “kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşu” tanımına girmemesi nedeniyle, bu kanunun Tüyak’ı kapsamadığı kanaatine vardım. Buna rağmen bu usul konusunu burada kapatıp, bir defaya mahsus olmak üzere benim kendime yakıştırdığım nezaket anlayışıma uygun şekilde, en azından bildiğim kadarıyla sorularınızla ilgili görüşlerimi paylaşıyorum.
Tüyak olarak Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik hükümlerinin teknik içerikleri konusunda yorum yapabiliriz, bu konuda tereddüt oluşan bir yönetmelik hükümün aslında nasıl bir önlemden bahsetiğini, gerekçesinin ne olduğunu ve ne şekilde uygulanması gerektiğini yorumlayabiliriz. Bunu yaparken de uluslararası geçerliliği kabul edilen standartlardaki benzer uygulamalardan çıkarım yaparak dayanaklarımızı oluştururuz. Bu nedenle talep ettiğiniz bilgiler arasında “hangi tesisatlar için, hangi aşamada, hangi formatta, hangi detayda, vb.” gibi idari işleyiş ile ilgili olan ve her ülkenin kendi iç işleyişiyle ilgili olan sorularınızın cevaplarını bilen bir üyemiz olduğunu sanmıyorum ve bu sorularınızı, ilgili yönetmeliği hazırlayan Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na yöneltmeniz gerektiğini düşünüyorum. Bakanlığa yönelteceğiniz sorularda bilgi edinme hakkı kanunu sizin yanınızdadır ama ben sizin yerinizde olsam önce kanun maddesinden bahsetmeden sorumu iletirim ve cevap alamazsam kanun maddesini öne sürerim.
Deprem ve yangın ilişkisi ile bağlantılı olarak, BYKHY kapsamında yer verilen sınırlı sayıda hüküm arasında bana göre önem sırası en yüksek olanlar, 1. ve 2.deprem bölgelerinde kaçış koridorları ve merdivenlerindeki acil aydınlatmanın kendi başlarına çalışabilen bataryalı acil aydınlatma armatürleri ile yapılmasını gerektiren Madde 72/8 ve yine 1. ve 2. deprem bölgelerindeki otomatik yağmurlama sistemi tesisatında ana kolonların ve en az 65 mm nominal çaplı boruların depremdeki yatay hareketlere karşı askılanmasını gerektiren Madde 96/6’dır (Yangın yönetmeliğindeki bu hükümlerde yer alan 1. ve 2. deprem bölgesi tanımları güncel olmadığı için, 1. ve 2. deprem bölgeleri için yazılan hükümler, güncel deprem yönetmeliğine göre 1, 1a, 2 ve 2a deprem tasarım sınıfına sahip yapılarda uygulanabilir).
Belki haberiniz yoktur, geçen ay ÇŞİDB tarafından yönetmeliğin (BYKHY) bazı hükümlerine açıklayıcı bilgi ve/veya şekiller ilave edilen bir kılavuz yayınlandı. Aşağıdaki bağlantıdan indirebileceğiniz bu kılavuzda yukarıda belirttiğim depremle ilişkili yönetmelik hükümlerini bulabilirsiniz. Ayrıca bu kılavuzdan “deprem” kelimesini aratarak, BYKHY’nin yangın güvenliğine ve yangın korunum sistemlerine yönelik diğer tesisatlarda deprem ile ilişkili için ilave önlem alınmasının tarif edildiği diğer BYKHY hükümlerini bulabilirsiniz (asansörler, doğalgaz kesme, vb.).
Son olarak, hangi şartlarda hangi önlemlerin zorunlu olduğunu tarif eden yönetmelik hükümlerinin dışında, herbir sistemin tasarım detaylarının daha ayrıntılı olarak verildiği standartlar açısından da nispeten güncel bir haber olarak, otomatik yağmurlama sistemi tesisatlarının deprem etkisi altında fonksiyonelliğinin nasıl sağlanacağını tarif eden TS EN 12845-3 standardının 2024 yılında yürürlüğe girdiği bilgisini de paylaşabilirim.
Selamlar,
Tüyak Yönetim Kurulu Üyesi
TUYAK Türkiye Yangından Korunma ve Eğitim Vakfı – Yangından Korunma Derneğine;
Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı sitesinde ”EK DEPREM ETKİSİ ALTINDA BİNALARIN TASARIMI İÇİN ESASLAR” başlıklı “TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ” nin eki bulunmaktadır.
Aşağıda bağlantı adresi bulunmaktadır.
BÖLÜM 6 – DEPREM ETKİSİ ALTINDA YAPISAL OLMAYAN BİNA ELEMANLARININ TASARIM ESASLARI
6.1. GENEL KURALLAR
6.1.1 – Depremde hasar görmesi durumunda insanlara veya binanın yapısal sistemine zarar verebilecek veya binanın kullanımına engel olabilecek, taşıyıcı sisteme bağlı fakat bağımsız çalışan her türlü çıkıntılar (balkon, parapet, baca, konsol gibi), cephe ve ara bölme panoları, mimari elemanlar ile mekanik ve elektrik donanımlar ve bunların yapıya bağlantıları için bu Bölüm ’de verilen kurallara göre deprem hesabı yapılması zorunludur. Ancak binadaki mobilyalar ile binada geçici olarak bulunan ve binaya bağlı olmayan donanımlar ve Deprem Tasarım Sınıfı DTS=4 olan binalardaki yapısal olmayan elemanlar için deprem hesabı yapılması zorunlu değildir.
6.1.2 – Yapısal olmayan eleman ve donanımlar yapıya sabit olarak bağlanmalı ve bağlantı elemanları bu Bölüm ’de verilen eşdeğer deprem yüklerini ve yer değiştirmeleri karşılayacak kapasitede olmalıdır. Donanımı yapıya bağlayan bağlantı elemanlarının (örneğin kaynak, bulon, dübel, perçin, vb.) deprem etkisi altında hesabında sürtünmelerden oluşan ilave kapasite göz önüne alınmayacaktır. Bağlantı elemanları, donanımdan yapıya yük aktarımını kesintisiz olarak sağlayacak dayanıma sahip olmalıdır.
6.1.3 – Yapısal olmayan eleman veya donanımın ağırlığı bulunduğu katın toplam ağırlığının %10’undan büyük ise, eleman veya donanım bina taşıyıcı sisteminin bir parçası olarak kabul edilecektir. Bu durumda eleman veya donanımın kütlesi ile binaya bağlantısının rijitlik özellikleri, bina taşıyıcı sisteminin deprem hesabında göz önüne alınacaktır.
Yukarıda bölüm 6 adı altında verilen bilgi YAPISAL OLMAYAN TAŞIYICILAR özelinde bilgi veren bölümdür. Bu bölüm ile ilgili öğrenmek istediğim bilgiler bulunmaktadır.
YAPISAL OLMAYAN MEKANIK VE ELEKTRIK DONANIMLAR
Deprem gibi bir tehlike eğer can, mal ve iş sürekliliğinde birinci derecede risk taşıyorsa, bu çok zor kontrol edilebilir bir risktir. Çok sayıda tesisin yıkılması gibi kritik bir kayıp tanımlanıyorsa, söz konusu depremin riski o oranda kontrol edilemez demektir. Amaçlanan, tüm riskleri olabildiğince rasyonel/akılcı şekilde kontrol altına almak, yani mümkün olduğunca azaltmak olduğundan, yaptığımız işlem sadece bu riskleri önceliklerine göre değerlendirmektir.
DEPREM RİSKİNİ AZALTMA: Bir deprem olması durumunda işinize, çalışanlarınıza, binaya ve donanımına verilen zararları veya kayıpları azaltmak için yapılan herhangi bir işlemi tanımlamaktadır.
Potansiyel yapısal hasarlara ek olarak, yapısal olmayan bileşenler deprem maliyetlerini ve hasarları önemli ölçüde artırmakta ve birçok işletme için güvenli tahliyeyi, iş sürekliliğini ve hızlı toparlanmayı olumsuz etkilemektedir. İşletmelerin hasar veya iş gücü kaybı nedeniyle depremden hemen sonra iş akışını sürdüremez durumda olmaları, toplumu, ekonomiyi ve deprem sonrasındaki iyileşme kabiliyetini büyük ölçüde sekteye uğratmaktadır.
RİSK VE ZARAR AZALTMA; personelinizin, tesisinizin ve tesis donanımının depreme dirençli olmasını sağlar ve iş akışını sürdürmenizi kolaylaştırır.
RİSK KONTROLÜ ADIMLARI:
1. Tasfiye:
2. Yerine Koymak/Yerini Değiştirmek:
3. Mühendislik Çözümü: Tehlikenin yerini değiştiremiyorsak, o zaman risk altındaki kişilerin tehlikeden izole edilmesi, yani korunması gerekir. Bunun için örneğin yapısal ve yapısal olmayan riskleri azaltma gibi mühendislik çözümlerine başvurabiliriz.
4. İdari Kontroller: Planlama, eğitim, evrak, dokümantasyon işleri bu aşamada yapılır.
5. Kişisel Koruyucu Donanım (KKD):
YAPISAL OLMAYAN RİSKLER; işyerlerimizde ekipman, tesisat veya eşyaların kullanımından doğan risklerdir. Can kaybına, yaralanmalara, tarihi ve kültürel mirasın kaybedilmesine ve büyük ekonomik zarara neden olabilir.
İşyerlerindeki eşya, makine ve benzeri yapısal olmayan elemanların neden olacağı zararları önlemek, can kaybı ile birlikte iş ve hizmet sürekliliğini sağlamak açısından da şarttır.
Bir deprem sırasında tesisinizde yapısal olmayan unsurlardan hangisi can kaybına, yaralanmaya, yangın, ek hasara, ticari faaliyetlerin kesintiye uğramasına veya masraflı onarım/geri kazanım giderlerine neden olabilir? Yapısal olmayan sismik zayıflıklar, yapısal güvenlik açıkları kadar tehlikeli, maliyetli ve yıkıcı olabilir. Etkili bir şekilde sabitlenmemiş, desteklenmemiş, takviye edilmemiş veya başka bir şekilde tutturulmamış yapısal olmayan donanımlar, depremde güvenlik tehlikesi veya mal kaybına neden olabilir.
Deprem riskini azaltma önlemleri, bina içeriğini güvence altına almanın ucuz yöntemlerinden başlayarak daha kapsamlı ve pahalı yapısal değişikliklere kadar uzanabilir. Tesisleriniz için en uygun önlemlerin bileşimi, bölgenizdeki deprem tehlikesinin şiddeti, tesislerinizin şu anki durumu, işyerinizin mülkiyet veya kira olup olmadığı ve iş faaliyetlerinizin tesis hasarlarına karşı ne kadar savunmasız olduğuna göre değişebilir.
Deprem riski bölgeden bölgeye, işletmeden işletmeye, yapıdan yapıya ve kişiden kişiye değişir.
Yasa ve yönetmelikler uyarınca, işverenin yükümlülüklerini risklerden korunma ilkelerine uygun bir şekilde yerine getirmesi ve bunu yaparken risklerden kaçınması (maruziyetten sakınma), risklerle kaynağında mücadele etmesi (tehlikeyi önleme) ve tehlikenin olumsuz etkilerini önleyememesi durumunda onları en aza indirgeyecek (zarar azaltma) yöntemleri kullanması istenmektedir.
Binalarda kolon, kiriş, döşeme, temel gibi taşıyıcılık özellikleri olan elemanlar yapısal elemanlar olarak adlandırılır. Bunların dışında kalan, taşıyıcılık özellikleri bulunmayan asma tavan, makine-teçhizat, tefriş elemanı, tesisatlar gibi bileşenler yapısal olmayan elemanlardır.
YAPISAL OLMAYAN ELEMAN RISKLER
1 – YAPI ELEMANLARI
- Tesisat katı
- Asma tavan
- Duvarlar
- Pencereler ve kapılar
- Bacalar
- Sirkülasyon elemanları
- Giydirme cepheler
- Kaplamalar Tesisat katı
2 – ELEKTROMEKANİK TESİSAT
- Elektrik tesisatı
- Temiz su tesisatı
- Isıtma tesisatı
- HVAC tesisatı
- Medikal gaz tesisatı
- Buhar, kondens, kızgın su ve kızgın yağ tesisatı
- Enerji tesisatı
- Sıvı tanklar
3 – YANGIN
- Yangın söndürme sistemi
- YANGIN SÖNDÜRME SISTEMI ELEKTRIK TESISATI
- Tehlikeli madde
4 – TEFRİŞ
- Hareketli tefriş
- Makine ve ekipman
4/10/2003 tarihli ve 25269 sayılı Resmî Gazete ‘de yayımlanan 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanununa göre sorularıma cevap beklediğimi belirtmek isterim.
1 – İlgili yönetmeliğin sayfa 103 – 104. sayfalarında bulunan yukarıdaki bilgiler ışığında, “MEKANİK VE ELEKTRİK DONANIMLAR VE BUNLARIN YAPIYA BAĞLANTILARI İÇİN BU BÖLÜMDE VERİLEN KURALLARA GÖRE DEPREM HESABI YAPILMASI ZORUNLUDUR.” ibaresindeki zorunluluk ile ilgili olarak aşağıda sıralanan hangi aşamada
- Avan proje aşamasında mı
- Belediye yapı ruhsatı başvurusunda mı
- Mekanik tesisat proje müellifi belli olduğunda mı
- Projeler onaylanırken mi
- Yapı ruhsatı başvurusunda mı
- Yapı denetim sözleşmesi imzalanırken mi
- Mekanik tesisat işleri yapılırken mi
- Bina teslim edilirken mi
YAPILMASI ZORUNLUDUR VE YALNIZCA HESAPLAMA YAPMAK YETERLİ MİDİR ?
2 – İlgili yönetmeliğin sayfa 103 – 104. sayfalarında bulunan yukarıdaki bilgiler ışığında, “MEKANİK VE ELEKTRİK DONANIMLAR VE BUNLARIN YAPIYA BAĞLANTILARI İÇİN BU BÖLÜMDE VERİLEN KURALLARA GÖRE DEPREM HESABI YAPILMASI ZORUNLUDUR.” ibaresindeki zorunluluk ile ilgili olarak aşağıda belirtilen hangi tesisatlarda;
1 – ELEKTROMEKANİK TESİSAT
- Elektrik tesisatı
- Temiz su tesisatı
- Isıtma tesisatı
- HVAC tesisatı
- Medikal gaz tesisatı
- Buhar, kondens, kızgın su ve kızgın yağ tesisatı
- Enerji tesisatı
- Sıvı tanklar
2 – YANGIN
- Yangın söndürme sistemi
- Yangın söndürme sistemi elektrik tesisatı
- Tehlikeli madde
3 – TEFRİŞ
- Hareketli tefriş
- Makine ve ekipman
HESAP YAPILMASI ZORUNLUDUR VE YALNIZCA HESAPLAMA YAPMAK YETERLİ MİDİR?
3 – “YAPISAL OLMAYAN ELEMAN VE DONANIMLAR YAPIYA SABİT OLARAK BAĞLANMALI VE BAĞLANTI ELEMANLARI BU BÖLÜMDE VERİLEN EŞDEĞER DEPREM YÜKLERİNİ VE YER DEĞİŞTİRMELERİ KARŞILAYACAK KAPASİTEDE OLMALIDIR.” ibaresinden yapılacak olan bu hesapları yukarıdaki hangi aşamada yapılması gerekmektedir ?
4 – “BAĞLANTI ELEMANLARI, DONANIMDAN YAPIYA YÜK AKTARIMINI KESINTISIZ OLARAK SAĞLAYACAK DAYANIMA SAHİP OLMALIDIR”. İbaresinden böyle olması gerektiği (sahip olmalıdır) yukarıdaki hangi aşamada belirlenecektir?
5 – “YAPISAL OLMAYAN ELEMAN VEYA DONANIMIN AĞIRLIĞI BULUNDUĞU KATIN TOPLAM AĞIRLIĞININ %10’UNDAN BÜYÜK İSE, ELEMAN VEYA DONANIM BİNA TAŞIYICI SISTEMININ BIR PARÇASI OLARAK KABUL EDİLECEKTİR. BU DURUMDA ELEMAN VEYA DONANIMIN KÜTLESİ İLE BİNAYA BAĞLANTISININ RIJITLIK ÖZELLİKLERİ, BINA TAŞIYICI SİSTEMİNİN DEPREM HESABINDA GÖZ ÖNÜNE ALINACAKTIR.” bu ibareden bu hesabı statik hesabı yapanın mı firmanın mı yapması gerekiyor yoksa sismik hesap yapan firma yetkilisinin mi yapması gerekiyor?
6 – “ELEMAN VEYA DONANIMIN KÜTLESİ İLE BİNAYA BAĞLANTISININ RIJITLIK ÖZELLİKLERİ” derken neden yönetmelikte bu kütlesi büyük olan eleman ve donanımların kaide hesaplarının da deprem yüküne ve standardına göre hesaplanarak yapılması gerektiği bulunmamaktadır. Ya da bu bölümü böyle düşünmek doğru olur mu?
7 – 6.2. EŞDEĞER DEPREM YÜKLERİ bölümü ile ilgili olarak örnek bir hesap talep ediyorum.
8 – 6.3. YERDEĞİŞTİRMELERİN SINIRLANDIRILMASI bölümü ile ilgili olarak örnek bir hesap talep ediyorum.
#yapısalolmayanelemanlar #nonstructuralelements #yota #yoe #sismik #seismic #sismikkoruma #seismicprotection #seismicrestraint #sismikkısıtlama #sismikönlem #seismicprecaution #sismikaskılama #seismicsupport #swaybracing #sallanma #sismikmühendisliği #seismicengineering #sismikhesap #seismicaccount #sismikprojelendirme #seismicprojecting #sismikdanışmanlık #seismicconsultancy #swaybrace #rigitseismic #rijitsismik #yangıntesisatısismikkoruması #fireinstallationseismicprotection #sismikhalat #seismiccable #seismicrope #yangınyönetmeliği #yangınşartnamesi #depremyönetmeliği #depremkoruması #TÜYAK #YKD #TUYAK #TürkiyeYangındanKorunmaveEğitimVakfı #YangındanKorunmaDerneği